Het Erasmusbeeld

Hoewel ik persoonlijk eigenlijk weinig herinneringen heb aan het Erasmusbeeld is de geschiedenis van het beeld erg Rotterdams. En ik denk dat ondanks het feit dat veel Rotterdammers het beeld zullen kennen, ze niet niet weten dat er nogal een geschiedenis achter dit beeld is. Daarom moet die geschiedenis genoemd worden, zodat die niet vergaat als tranen in de regen.

Korte beschrijving van het Erasmusbeeld : Erasmus met een been naar voren alsof hij aan het lopen is terwijl hij aandachtig een boek aan het lezen is. Hij zou zo van zijn sokkel lopen! Het beeld is erg mooi gedetailleerd. Bijna echt. Erasmus was een Nederlandse filosoof en katholieke theoloog. Maar vooral ook humanist. Voor meer informatie over Erasmus kijke even op Wikipedia Erasmus.

Oorspronkelijk was er in 1549 een houten beeld dat stond bij het vermeende geboortehuis van Erasmus aan de Wijde Kerksteeg. In 1550 werd dit beeld verplaatst naar de West-Nieuwlandsche Brug. In 1557 werd dit beeld vervangen door een blauw arduinstenen beeld. Dit beeld werd in 1572 beschoten en in de gracht gegooid door het Spaanse leger. Dit beeld werd later weer boven water gehaald en toen heeft men het geplaatst op de Grotemarkt. In 1622 heeft men dit beeld vervangen voor het huidige bronzen beeld. En tot 1940 heeft het beeld daar gestaan. Vanwege de oorlog is het beeld toen opgeslagen (zonder de oude sokkel) bij het Museum Boijmans van Beuningen. In 1945 werd het beeld uit zijn schuilplaats gehaald en op de Coolsingel direct voor het Erasmushuis geplaatst (op de oude sokkel). In 1963 werd de Coosingel uitgebreid en werd de metro aangelegd en toen moest het beeld weer verhuizen. In 1964 kwam het beeld terug op min of meer de oorspronkelijke plek, in een rechte lijn van het vermeende geboorte huis van Erasmus. Het beeld staat op een kopie van de oude sokkel. Onbekend waarom eigenlijk niet de oude sokkel is gebruikt, want die is verplaatst naar het Erasmus Gymnasium.

De sokkel heeft aan 4 kanten een plateu met tekst. Deze tekst is in de loop de jaren iets aangepast o.a. vanwege de onzekerheid wanneer Erasmus geboren zou zijn. Er zijn zelfs mensen, uit Gouda waarschijnlijk, die zeggen dat Erasmus helemaal niet in Rotterdam geboren is maar er slechts vanaf na zijn geboorte tot zijn vierde heeft gewoond. En Rotterdam mag dan wel een prachtig standbeeld van Erasmus hebben en trots op hem zijn, maar zijn vermeende geboorte huis is gewoon gesloopt.

De huidige sokkel is dus een kopie gemaakt in 1963 maar de oude sokkel bestaat nog en is onderdeel van een nieuw kunstwerk. Maar zit wel half in de grond! Deze oude sokkel lijkt overigens niet de echte hele oude sokkel te zijn maar gemaakt in 1677.

Als bijzonderheid over dit beeld kan worden opgemerkt dat het waarschijnlijk het oudste bronzen standbeeld van Nederland is. Nu anno 2022 vinden we een standbeeld in het straatbeeld normaal, maar dat idee is pas van recent, zeg vanaf na de tweede wereldoorlog. Het Erasmusbeeld op straat in Rotterdam was dus vrij uniek.

Foto boven is gemaakt in 2013. En onderaan volgen een aantal foto's van het Erasmusbeeld in chronologische volgorde. Let daarbij vooral ook op de omgeving van het beeld.

Mijn Verhaal over het Erasmusbeeld

Eigenlijk heb ik niet zoveel met dit Erasmusbeeld omdat het in mijn tijd op een plein stond waar men niet zo vaak kwam, zeker ik niet. Maar het beeld maakte op mij als kind wel indruk vanwege de impressie en de grap over het lezen van het boek. En het is een typisch voorbeeld van de Rotterdamse geschiedenis.

De Feiten op een rijtje

Het eerste beeld was van houten en stond

eerst aan de Wijde Kerksteeg
maar werd verplaatst naar de West-Nieuwlandsche Brug

Het tweede beeld was van steen en stond

eerst op dezelfde plek aan de West-Nieuwelandsche Brug
maar werd verplaatst naar de Grote Markt (maar volgens mij is dat maar een kleine verhuizing)

Het derde (en laatste) beeld is van brons en

Is onthuld in : 1622
Stond

Vanaf 1622 op de Grote Markt
Tussen 1672 en 1677 in opslag van de gemeente
Vanaf 1677 weer op de Grote Markt
Vanaf 1940 tot 1945 in de tuin van het Museum Boijmands van Beuningen
Vanaf 1945 op de Coolsingel
Vanaf 1964 op het Grote Kerk Plein
In 2009 is het beeld ietsje pietsje verplaatst

Is geplaatst op een : Stenen Sokkel met tekst aan 4 kanten
Is gemaakt van : Brons
Is ontworpen door de beeldhouwer : Hendrick de Keyser
Is gemaakt door de bronsgieter : Jan Cornelisz Ouderogge
Is eigendom van de gemeente Rotterdam.

Bronnen

Foto's van het Erasmusbeeld

1858 : Pentekening, let op de rare verhoudingen.

Omstreeks 1900 : Let op, er lijkt water achter het beeld te zijn.

Staat het beeld hier dus op de West-Nieuwlandsche Brug? Met daar achter 't Steiger?

1910 : Ook hier lijkt er water achter het beeld te zijn.

1912 : Geen water meer achter het beeld.

Bovenstaande foto (of is het een schilderij?) zou uit 1912 zijn. Let op, er is geen hek meer om het beeld, er is nu een plantsoen om het beeld. En er lijkt geen water meer achter het beeld te zijn.